Ψυχοκοινωνικοί Κίνδυνοι και Εργασιακό Άγχος

blog header image

Οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι και το εργασιακό άγχος συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγαλύτερων προκλήσεων στον τομέα της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας.


Οι μισοί περίπου εργαζόμενοι στην Ευρώπη πάσχουν από εργασιακό άγχος και το θεωρούν σύνηθες φαινόμενο. Το άγχος ευθύνεται περίπου για τις μισές χαμένες εργάσιμες ημέρες, και τα άτομα που πάσχουν από αυτό πολλές φορές στιγματίζονται, όπως συμβαίνει και με πολλά άλλα ζητήματα που αφορούν την ψυχική υγεία. Όμως, οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι και το άγχος θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται ως οργανωτικό ζήτημα και όχι ως προσωπική αδυναμία και για τη διαχείριση τους θα πρέπει να δίνεται η ανάλογη σημασία που δίνεται για τους άλλους κινδύνους ασφάλειας και υγείας στον χώρο εργασίας.


Τι είναι οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι και το άγχος;

Οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι προκύπτουν από προβληματικό σχεδιασμό, οργάνωση και διαχείριση της εργασίας, καθώς και από μη υγιές κοινωνικό πλαίσιο στην εργασία. Ενδέχεται να οδηγήσουν σε αρνητικά ψυχολογικά, σωματικά και κοινωνικά αποτελέσματα, όπως εργασιακό άγχος, εργασιακή εξουθένωση ή κατάθλιψη. Ορισμένα παραδείγματα συνθηκών εργασίας που ενδέχεται να οδηγήσουν σε ψυχοκοινωνικούς κινδύνους είναι τα εξής:

  • υπερβολικός φόρτος εργασίας·
  • αντικρουόμενες απαιτήσεις και ασάφειες όσον αφορά τον ρόλο του εργαζόμενου·
  • έλλειψη συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων που επηρεάζουν τον εργαζόμενο και έλλειψη επιρροής στον τρόπο διεξαγωγής της εργασίας·
  • κακή διαχείριση των οργανωτικών αλλαγών, εργασιακή ανασφάλεια·
  • αναποτελεσματική επικοινωνία, έλλειψη υποστήριξης από τη διοίκηση ή τους συναδέλφους·
  • ψυχολογική και σεξουαλική παρενόχληση, βία που ασκείται από τρίτους.

Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι οι απαιτήσεις της θέσης εργασίας δεν συγχέονται με τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους όπως ο υπερβολικός φόρτος εργασίας, όταν παρά το γεγονός ότι είναι απαιτητικές και ενίοτε δύσκολες, χαρακτηρίζονται από υποστηρικτικό περιβάλλον εργασίας. Εάν στο εργασιακό περιβάλλον παρέχονται τα σωστά κίνητρα και η σωστή κατάρτιση στους εργαζομένους προκειμένου να αποδώσουν το μέγιστο των ικανοτήτων τους, τότε δεν συνδέονται τα παραπάνω. Το υγιές ψυχοκοινωνικό περιβάλλον αυξάνει την απόδοση και την προσωπική ανάπτυξη, καθώς και την ψυχική και σωματική ευεξία των εργαζομένων.

Οι εργαζόμενοι βιώνουν κρίσεις άγχους όταν οι απαιτήσεις της εργασίας τους είναι υπερβολικές και υπερβαίνουν την ικανότητά τους να τις αντιμετωπίσουν. Πέραν των προβλημάτων ψυχικής υγείας, οι εργαζόμενοι που πάσχουν από παρατεταμένο άγχος κινδυνεύουν να εμφανίσουν σοβαρά σωματικά προβλήματα υγείας, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις ή μυοσκελετικά προβλήματα.

Σε επίπεδο οργανισμού ή επιχείρησης, οι αρνητικές συνέπειες μπορεί να περιλαμβάνουν κακή συνολική επιχειρηματική απόδοση, αυξημένο ποσοστό απουσίας από την εργασία, τυπική παρουσία στην εργασία (περιπτώσεις εργαζομένων που εμφανίζονται στην εργασία τους ενώ είναι άρρωστοι και δεν μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά) και αυξημένα ποσοστά ατυχημάτων και τραυματισμών. Οι απουσίες που συνδέονται με το άγχος τείνουν να έχουν μεγαλύτερη διάρκεια από τις απουσίες που συνδέονται με άλλες αιτίες και το εργασιακό άγχος μπορεί να συμβάλει στην αύξηση των ποσοστών πρόωρης συνταξιοδότησης. Το κόστος για τις επιχειρήσεις και την κοινωνία εκτιμάται ότι είναι σημαντικό και ανέρχεται σε δισεκατομμύρια ευρώ σε εθνικό επίπεδο.

 

Τι μπορεί να γίνει για την πρόληψη και τη διαχείριση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων;

Με την κατάλληλη προσέγγιση, μπορεί να επιτευχθεί η πρόληψη και η επιτυχής διαχείριση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων και του εργασιακού άγχους, ανεξάρτητα από το μέγεθος ή τον τύπο της επιχείρησης. Μπορούν να αντιμετωπιστούν με τον ίδιο λογικό και συστηματικό τρόπο όπως και οι υπόλοιποι κίνδυνοι για την ασφάλεια και την υγεία στον χώρο εργασίας.
Η διαχείριση του άγχους, εκτός από ηθική υποχρέωση και καλή επένδυση για τους εργοδότες, αποτελεί και νομική επιταγή που προβλέπεται στην οδηγία-πλαίσιο 89/391/ΕΟΚ και υποστηρίζεται από τις συμφωνίες-πλαίσια μεταξύ των κοινωνικών εταίρων σχετικά με το εργασιακό άγχος και την παρενόχληση και τη βία στην εργασία.
Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό σύμφωνο για την ψυχική υγεία και ευημερία αναγνωρίζει τις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις και τις αυξανόμενες πιέσεις στον χώρο εργασίας και ενθαρρύνει τους εργοδότες να εφαρμόζουν πρόσθετα, προαιρετικά μέτρα για την προαγωγή της ψυχικής ευεξίας.

Παρόλο που οι εργοδότες έχουν νομική υποχρέωση να διασφαλίζουν την αποτελεσματική αξιολόγηση και τον έλεγχο των κινδύνων στον χώρο εργασίας, η συμμετοχή των εργαζομένων είναι εξίσου αναγκαία. Οι εργαζόμενοι και οι εκπρόσωποί τους έχουν την καλύτερη αντίληψη των προβλημάτων που μπορούν να προκύψουν στον χώρο εργασίας τους. Η συμμετοχή τους διασφαλίζει ότι τα μέτρα που τίθενται σε εφαρμογή είναι κατάλληλα και αποτελεσματικά.


--
Το εξειδικευμένο δίκτυο συνεργατών μας ανά την Ελλάδα υποστηρίζει τους πελάτες μας σε θέματα Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία με βασικό γνώμονα την καλύτερη εξυπηρέτηση αυτών, την εξειδικευμένη τεχνική γνώση και τη βαθιά κατανόηση της τεχνικής νομοθεσίας, προτύπων και κανονισμών.
Αναζητείστε το δικό σας Σύμβουλο εδώ