Το θεσμικό πλαίσιο και οι υποχρεώσεις των εργοδοτών για την καταπολέμηση της Βίας και Παρενόχλησης στην εργασία

blog header image

Ο νόμος 4808/2021, σε συνδυασμό με άλλες υφιστάμενες διατάξεις, εκσυγχρονίζει το θεσμικό πλαίσιο αντιμετώπισης των περιστατικών βίας και παρενόχλησης, τα οποία εκδηλώνονται στο χώρο (άμεσα ή έμμεσα) της εργασίας. Η υιοθέτηση μέτρων και πολιτικών από την πλευρά των επιχειρήσεων για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας και παρενόχλησης στην εργασία, είναι αναγκαία καθώς προάγει κοινωνικούς στόχους όπως τη κατάργηση των διακρίσεων, τον σεβασμό της διαφορετικότητας και την διαφύλαξη της αξιοπρέπειας του ατόμου, καθώς παράλληλα συμβάλει στην ομαλή και παραγωγικότερη λειτουργία της επιχείρησης και την ευημερία των εργαζομένων.

Για την κατανόηση του Νόμου για την προστασία των εργαζομένων, των απασχολούμενων και της επιχείρησης, είναι σημαντικό να γίνουν ευρέως γνωστές οι μορφές συμπεριφοράς βίας και παρενόχλησης, οι τρόποι εκδήλωσης καθώς, το ισχύον Θεσμικό Πλαίσιο και οι υποχρεώσεις των εργοδοτών. Η ιστοσελίδα https://metoogreece.gr, υπό την αιγίδα της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων), δημιουργήθηκε με σκοπό τη συλλογή όλων των απαραίτητων πληροφοριών γύρω από θέματα σεξουαλικής παρενόχλησης και βίας, καθώς και των δράσεων για την πρόληψη και καταπολέμηση τέτοιων συμπεριφορών.

 

Ποιες είναι οι μορφές συμπεριφοράς βίας και παρενόχλησης και πώς εκδηλώνονται;

Οι μορφές συμπεριφοράς βίας και παρενόχλησης έχουν κατηγοριοποιηθεί σε 4 κλίμακες όπου κάθε έννοια αποτελεί υποσύνολο της προηγούμενης. Η γενική κατηγορία της βίας και παρενόχλησης περιλαμβάνει μορφές συμπεριφοράς, πράξεις, πρακτικές ή απειλές, που αποσκοπούν να οδηγήσουν σε σωματική, ψυχολογική, σεξουαλική ή οικονομική βλάβη και εκδηλώνονται, μεμονωμένα είτε κατ’ επανάληψη. Η παρενόχληση, που αποτελεί υποσύνολο της βίας και παρενόχλησης, περιλαμβάνει συμπεριφορές οι οποίες έχουν ως σκοπό ή αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειας του προσώπου και τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, εξευτελιστικού, ταπεινωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος, ανεξαρτήτως εάν συνιστούν οποιασδήποτε μορφής διάκριση. Η παρενόχληση λόγω φύλου, που αποτελεί υποσύνολο της παρενόχλησης, συνιστά μορφή έμφυλης διάκρισης. Δηλαδή, περιλαμβάνει μορφές παρενόχλησης, οι οποίες συνδέονται αιτιωδώς με το φύλο ή με το σεξουαλικό προσανατολισμό, την έκφραση, την ταυτότητα ή τα χαρακτηριστικά φύλου του προσώπου. Τέλος, η σεξουαλική παρενόχληση, η οποία αποτελεί υποσύνολο της παρενόχλησης λόγω φύλου, περιλαμβάνει οποιαδήποτε μορφή ανεπιθύμητης λεκτικής, ψυχολογικής ή σωματικής συμπεριφοράς σεξουαλικού χαρακτήρα, με αποτέλεσμα την προσβολή της προσωπικότητας ενός προσώπου, ιδίως με τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, εξευτελιστικού, ταπεινωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος γύρω από αυτό.

Η συμπεριφορά βίας και παρενόχλησης μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους, και με τη χρήση διάφορων μέσων. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, έχουν δημιουργηθεί νέα κανάλια, που λειτουργούν ως μέσα για την εκδήλωση βίας και παρενόχλησης. Στα συγκεκριμένα κανάλια, η παρακολούθηση γίνεται πιο δύσκολη κατά τον προσδιορισμό και κατ’ επέκταση στην απόδειξη, των ορίων της “συναινετικής πράξης”, παρά το θεσμικό πλαίσιο. Από την άλλη πλευρά οι δια ζώσης με διάφορες μορφές, σωματική, λεκτική, μη λεκτική, άμεση, έμμεση, συγκεκαλυμμένη ή υπονοούμενη, ή να εκδηλωθεί στον κυβερνοχώρο, ανεξάρτητα από το αν γίνεται χρήση εταιρικού ή μη εξοπλισμού και λογαριασμών. Το θεσμικό πλαίσιο στην Ελλάδα, με τον Νόμο 4808/2021 και, ειδικότερα, με το Μέρος ΙΙ του εν λόγω νόμου, με τίτλο «Υιοθέτηση μέτρων και ρυθμίσεις για την παρενόχληση και τη βία στην εργασία» έχει στόχο τη πρόληψη, αντιμετώπιση και καταπολέμηση όλων των μορφών συμπεριφοράς βίας και παρενόχλησης στην εργασία.

 

Τι προβλέπει το θεσμικό πλαίσιο στην Ελλάδα;

Από τον νόμο προβλέπονται οι γενικές δεσμευτικές υποχρεώσεις για τις επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως από των αριθμό των εργαζομένων. Επιπρόσθετα, προβλέπεται, ότι οι επιχειρήσεις που απασχολούν περισσότερα από είκοσι (20) άτομα, υποχρεούνται να υιοθετήσουν δύο αυτοτελείς πολιτικές, όπου η μια αφορά την καταπολέμησης της βίας και παρενόχλησης και η άλλη την διαχείριση των εσωτερικών καταγγελιών. Το Μέρος ΙΙ του Ν. 4808/2021 είναι εναρμονισμένο με το περιεχόμενο της Σύμβασης 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας «Για την εξάλειψη της βίας και παρενόχλησης στον κόσμο της εργασίας». Η κύρωση της συγκεκριμένης σύμβασης αποτελεί, άλλωστε, το Μέρος Ι του εν λόγω Νόμου.

 

Ποιες είναι οι γενικές υποχρεώσεις των εργοδοτών;

Βάσει του Ν. 4808/2021 κάθε εργοδότης, καθώς και κάθε άλλο πρόσωπο που ασκεί το διευθυντικό δικαίωμα ή εκπροσωπεί τον εργοδότη, υποχρεούται:
1. Να παραλαμβάνει, να διερευνά και να διαχειρίζεται κάθε καταγγελία ή σχετική αναφορά επιδεικνύοντας μηδενική ανοχή στη βία και παρενόχληση, με εμπιστευτικότητα και με σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
2. Να μην παρεμποδίζει την παραλαβή, τη διερεύνηση και τη διαχείριση καταγγελιών ή αναφορών σχετικών με περιστατικά βίας και παρενόχλησης.
3. Να παρέχει συνδρομή και πρόσβαση σε κάθε αρμόδια δημόσια, διοικητική ή δικαστική αρχή, κατά την έρευνα τέτοιων περιστατικών και εφόσον της/του ζητηθεί από αυτές τις αρχές.
4. Να παρέχει στα εργαζόμενα άτομα κάθε αναγκαία πληροφορία σχετικά με τους πιθανούς κινδύνους βίας και παρενόχλησης στον εργασιακό χώρο, καθώς και με μέτρα πρόληψης και προστασίας, συμπεριλαμβανομένων των υποχρεώσεων και δικαιωμάτων των εργαζομένων και του εργοδότη επί τέτοιων περιστατικών.
5. Να αναρτά στον χώρο εργασίας και σε προσβάσιμο σημείο, ενημέρωση για τις διαδικασίες που υφίστανται σε επίπεδο επιχείρησης σχετικά με την καταγγελία και την αντιμετώπιση περιστατικών βίας και παρενόχλησης, καθώς και τα στοιχεία επικοινωνίας για τις αρμόδιες διοικητικές και δικαστικές αρχές.

 

Συμπλήρωση υφιστάμενων γενικών υποχρεώσεων των εργοδοτών στο πλαίσιο της νομοθεσίας για την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων (Ν. 3850/2010)

Το Μέρος ΙΙ του Ν. 4808/2021 συμπληρώνει ορισμένες από τις υφιστάμενες υποχρεώσεις των εργοδοτών, όπως αυτές προβλέπονται στον Ν. 3850/2010 («Κύρωση του Κώδικα Νόμων για την Υγεία και την Ασφάλεια των Εργαζομένων»), προκειμένου να ενσωματωθούν σε αυτές ζητήματα που άπτονται της βίας και παρενόχλησης στην εργασία.
Ειδικότερα:
• Στην υποχρέωση των εργοδοτών για παροχή ενημέρωσης προς τις/τους εργαζόμενες/ους σχετικά με τους κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία στην επιχείρηση, προστίθενται οι κίνδυνοι βίας και παρενόχλησης, καθώς και τα μέτρα για την καταπολέμησή τους.
• Στη γενική υποχρέωση των εργοδοτών περί κατάρτισης προγράμματος προληπτικής δράσης και βελτίωσης των συνθηκών εργασίας, προστίθενται στις παραμέτρους αυτών των προγραμμάτων οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι.
• Στην ίδια διάταξη, προστίθεται η αξιολόγηση και των ψυχοκοινωνικών κινδύνων. Σε αυτούς εντάσσονται πλέον οι κίνδυνοι βίας και παρενόχλησης, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής παρενόχλησης, ενώ προβλέπεται και η λήψη μέτρων για την πρόληψη, έλεγχο και περιορισμό αυτών.
• Εμπλουτίζονται οι αρμοδιότητες του ιατρού εργασίας, προκειμένου να συμπεριληφθεί σε αυτές η διάσταση της βίας και παρενόχλησης στον χώρο εργασίας.

 

Με το ν.4808/2021 είναι υποχρεωτική η ενημέρωση και εκπαίδευση του προσωπικού μιας επιχείρησης σχετικά με το πλαίσιο για την πρόληψη, την αντιμετώπιση και την καταπολέμηση των μορφών συμπεριφοράς βίας και παρενόχλησης στους χώρους εργασίας. Η ΕΞΥΠΠ Καρανάσιος – Βαρσάμη ΕΠΕ αναλαμβάνει την εκπαίδευση του τμήματος ανθρωπίνου δυναμικού σε ζητήματα εφαρμογής του κανονισμού της πολιτικής για τη βία και παρενόχληση και διαχείριση των χρήσεων.

Προτείνεται η εκπαίδευση του προσωπικού με σκοπό:
• Την πρόληψη της παρενόχλησης, των διακρίσεων αλλά και των αντιποίνων,
• Την πρόληψη της βίας στο χώρο εργασίας, όπως και την υγεία και την ασφάλεια ευρύτερα.
• Την ενημέρωση του προσωπικού για τη νομοθεσία
• Την ευαισθητοποίηση του προσωπικού με σκοπό τη μηδενική ανοχή σε φαινόμενα βίας και παρενόχλησης
--
Το εξειδικευμένο δίκτυο συνεργατών μας ανά την Ελλάδα υποστηρίζει τους πελάτες μας σε θέματα Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία με βασικό γνώμονα την καλύτερη εξυπηρέτηση αυτών, την εξειδικευμένη τεχνική γνώση και τη βαθιά κατανόηση της τεχνικής νομοθεσίας, προτύπων και κανονισμών.
Αναζητείστε το δικό σας Σύμβουλο εδώ