Λύση στο μεγάλο πολεοδομικό πρόβλημα της δόμησης σε οικισμούς σε όλη τη χώρα προσπαθεί να δώσει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Ο λόγος είναι ότι τα τελευταία χρόνια, περισσότεροι από 10.000 οικισμοί προ του 1923 ή με λιγότερους από 2.000 κατοίκους βρίσκονται σε πολεοδομική «απομόνωση», λόγω αποφάσεων του ΣτΕ, που έκρινε ως αντισυνταγματικές τις οριοθετήσεις και επεκτάσεις ορίων οικισμών της δεκαετίας του '90, οι οποίες είχαν γίνει με αποφάσεις του τότε Νομάρχη ή Υπουργού, απαιτώντας την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος. Οι αποφάσεις παρόλο που αφορούν οικισμούς στο Ρέθυμνο και στο Πήλιο, ισχύουν για όλη την Ελλάδα.
Ήδη, με την απόφαση υπ’ αριθ. 73670/1765 (ΦΕΚ 3733/14-7-2022) έχουν καθοριστεί τα κριτήρια, οι προϋποθέσεις και η μεθοδολογία οριοθέτησης των οικισμών.
Το Υπουργείο προωθεί ένα νέο πλαίσιο σε σχέση με τον επανακαθορισμό της οριοθέτησης των οικισμών με νέα κριτήρια, που ουσιαστικά συρρικνώνουν τα όριά τους.
Οι βασικότερες αλλαγές που δρομολογούνται για την οριοθέτηση των οικισμών είναι ότι εκτάσεις που αναπτύσσονται σε εύρος 250 μέτρων γύρω και περιμετρικά από τα σημεία στα οποία βρίσκονται νεκροταφεία, εξαιρούνται από την ένταξή τους από τα όρια των οικισμών, ενώ αντίστοιχοι περιορισμοί τίθενται και στα σημεία που υπάρχουν ρέματα, καθώς συμπληρωματικές μελέτες θα καθορίσουν τις κατευθύνσεις για την οριοθέτησή τους και την τοποθέτηση γραμμών πλημμύρας, με αποτέλεσμα σημαντικές εκτάσεις να βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών.

Γενικές κατευθύνσεις ένταξης εκτάσεων στο πολεοδομικό σχέδιο

Τα δεδομένα τα οποία λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό της πολυγωνικής γραμμής των ορίων που περικλείει την περιοχή εντός των ορίων του οικισμού είναι τα παρακάτω:
1. Ο χρόνος δημιουργίας του οικισμού
2. Η διατήρησή του στην αρχική θέση καθώς κάποιοι οικισμοί, κυρίως ορεινοί, μεταφέρθηκαν
3. Τα χαρτογραφικά στοιχεία (παλιά τοπογραφικά σκαριφήματα ή χάρτες) ή και άλλα στοιχεία που επιβεβαιώνουν την ύπαρξη του οικισμού
4. Τα στοιχεία απογραφής του έτους 1920 και επόμενων απογραφών της ΕΣΥΕ/ΕΛΣΤΑΤ
5. Άλλα πολεοδομικά και χωρικά δεδομένα καθώς και στοιχεία που σχετίζονται με τη μορφολογία του εδάφους, τη δομή δόμησης και τον τύπο πληθυσμιακής πυκνότητας
6. Η ιστορική εξέλιξη και πράξεις της διοίκησης που συνέβαλαν στη δημιουργία της οικιστικής περιοχής προ του 1923
7. Οι υφιστάμενες διοικητικές πράξεις για τον καθορισμό του ορίου του οικισμού
8. Αεροφωτογραφίες και Χαρτογραφικό Υλικό όπου εμφανίζεται ο οικισμός
9. Στοιχεία και γνωμοδοτήσεις από άλλες Υπηρεσίες που διαχειρίζονται περιοχές που εμπίπτουν σε ίδιο νομικό καθεστώς (δάση, αρχαιολογικοί χώροι, παραδοσιακοί οικισμοί κ.λπ.), ή περιοχές προστασίας φυσικού περιβάλλοντος (NATURA, κ.ά.)

Οριοθέτηση νεότερων οικισμών

Για οικισμούς μετά το 1923 συγκεντρώνονται στοιχεία που αποδεικνύουν την κατάσταση που υπήρχε κατά τη δημοσίευση του ν. 1337/1983 ή του Π.Δ. του 1985. Ο καθορισμός δεν γίνεται με βάση τη διαμορφωθείσα κατάσταση μετά την ισχύ του νόμου, ενώ η διαδικασία επιτρέπεται μόνο για διόρθωση σφαλμάτων, βάσει πραγματικών δεδομένων, προγενέστερων του 1985.

Κριτήρια και προϋποθέσεις καθορισμού ορίων οικισμών

Επί της ουσίας διαπιστώνονται και καταγράφονται τα παρακάτω:
• Τα «συνεκτικά» τμήματα: Είναι όσα αποτελούνται από τουλάχιστον 10 οικοδομές με απόσταση μεταξύ τους μικρότερη από 40 μέτρα
• Τα «διάσπαρτα» τμήματα: Είναι όσα αποτελούνται από τουλάχιστον 10 οικοδομές με απόσταση έως 80 μέτρα μεταξύ τους, και συνδυάζονται με το συνεκτικό τμήμα
• Τα «αραιοδομημένα» τμήματα: Καταγράφονται μόνο στις περιπτώσεις αναοριοθέτησης/εκ νέου έγκρισης ορίων

Εξαιρέσεις από τα όρια των οικισμών

Εάν τα οικόπεδα, που ήταν εντός των παλιών ορίων, εμπίπτουν σε μία από τις παρακάτω περιοχές, υπάρχει περίπτωση να εξαιρεθούν και να μην οικοδομούνται:
• Δάση και δασικές εκτάσεις
• Αρχαιολογικοί χώροι και περιοχές προστασίας της φύσης
• Ζώνες γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας
• Ζώνες αιγιαλού και παραλίας
• Δημόσια κτήματα, απαλλοτριωμένες ή προς απαλλοτρίωση εκτάσεις και ζώνες υδατορέματος
• Ζώνες γεωλογικά ακατάλληλες για δόμηση
• Τυχόν περιοχές διανομής – αναδασμού
Αυτές οι περιοχές καθορίζονται βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας και καταγράφονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες.
Για περισσότερες λεπτομέρειες επικοινωνήστε με την εξειδικευμένη ομάδα συμβούλων μηχανικών της ΚΑΡΑΝΑΣΙΟΣ - ΒΑΡΣΑΜΗ & Συνεργάτες.