Νόμος 5151/2024: Εκσυγχρονισμός Διαχείρισης Αποβλήτων και Ενεργειακή Απόδοση

blog header image

Ο Νόμος 5151/2024, που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 173/Α, αποτελεί ένα νομοθετικό πλαίσιο που στοχεύει στη βιώσιμη ανάπτυξη, ενσωματώνοντας νέες πρακτικές για τη διαχείριση αποβλήτων, την εξοικονόμηση ενέργειας και την ανάπτυξη ενεργειακών έργων. Το νομοσχέδιο διαρθρώνεται σε τρία βασικά μέρη, καθένα εκ των οποίων εστιάζει σε διαφορετικό πεδίο για την επίτευξη περιβαλλοντικών και κοινωνικών στόχων.

Μέρος Α: Σκοπός και αντικείμενο του Νόμου

Το πρώτο μέρος περιγράφει το γενικό πλαίσιο του νόμου, που στοχεύει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής, την προστασία του περιβάλλοντος και την ενίσχυση της ενεργειακής αποδοτικότητας. Ειδικότερα, επιδιώκεται η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος μέσω της ορθολογικής διαχείρισης αποβλήτων και της ενίσχυσης της ανακύκλωσης, καθώς και η επιτάχυνση της υλοποίησης έργων που προάγουν την παραγωγή και χρήση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.

Παράλληλα, ο νόμος εισάγει καινοτόμες πολιτικές που ενισχύουν τη συνεργασία μεταξύ Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα για την επίτευξη των στόχων.

Μέρος Β: Διαχείριση Αποβλήτων

Το δεύτερο μέρος επικεντρώνεται στον εκσυγχρονισμό της διαχείρισης αποβλήτων, με έμφαση στη δημιουργία και λειτουργία Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) σε συγκεκριμένες περιφέρειες της χώρας, όπως η Κρήτη, το Βόρειο Αιγαίο, η Θεσσαλία και η Δυτική Ελλάδα. Οι ΦοΔΣΑ αναλαμβάνουν την ευθύνη της ολοκληρωμένης διαχείρισης στερεών αποβλήτων, ενώ η λειτουργία τους στηρίζεται σε χρηματοδοτήσεις από τους ΟΤΑ και ευρωπαϊκά προγράμματα.

Ο νόμος εισάγει μέτρα για την ενίσχυση της ανακύκλωσης, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη συνεργασία με τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ). Η έγκριση των ΣΕΔ γίνεται πλέον με αυστηρότερους κανόνες, ώστε να διασφαλίζεται η διαφάνεια και η αποτελεσματικότητα στη διαχείριση αποβλήτων. Επιπλέον, παρατείνεται η προθεσμία εφαρμογής του συστήματος επιστροφής εγγύησης για προϊόντα που υπόκεινται σε ανακύκλωση, δίνοντας περισσότερο χρόνο στους εμπλεκόμενους φορείς να προσαρμοστούν.

Σημαντική είναι επίσης η πρόβλεψη για την πρόσληψη εξειδικευμένου προσωπικού στους τομείς διαχείρισης αποβλήτων, ώστε να αντιμετωπιστούν οι αυξημένες ανάγκες και να διασφαλιστεί η άρτια λειτουργία των συστημάτων διαχείρισης.

Μέρος Γ: Ενεργειακή Απόδοση και Ανάπτυξη Ενεργειακών Έργων

Το τρίτο μέρος επικεντρώνεται στη βελτίωση του πλαισίου για την εξοικονόμηση ενέργειας και την ανάπτυξη έργων που αφορούν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ). Εισάγονται ρυθμίσεις που απλοποιούν τις διαδικασίες αδειοδότησης και υλοποίησης ενεργειακών έργων, ενώ παρέχονται κίνητρα για επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας.

Ειδικότερα, ο νόμος διευκολύνει την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, αιολικών και άλλων συστημάτων παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, αντιμετωπίζοντας παράλληλα πολεοδομικά και γραφειοκρατικά εμπόδια. Αυτές οι ρυθμίσεις αποσκοπούν στη μείωση της εξάρτησης από συμβατικά καύσιμα και την επίτευξη των εθνικών στόχων για το κλίμα.

Προβλέπονται επίσης μέτρα για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης σε κτίρια, με έμφαση στη θερμομόνωση, τη χρήση συστημάτων θέρμανσης υψηλής απόδοσης και τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Οι δράσεις αυτές αναμένεται να μειώσουν την ενεργειακή δαπάνη των νοικοκυριών και να συμβάλουν στην προστασία του περιβάλλοντος.

Προκλήσεις και προοπτικές

Ο Νόμος 5151/2024 αναγνωρίζει τις σύγχρονες περιβαλλοντικές και ενεργειακές προκλήσεις, προτείνοντας ένα συνεκτικό και καινοτόμο πλαίσιο πολιτικής. Ωστόσο, η επιτυχία του εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αποτελεσματική εφαρμογή των μέτρων που προβλέπει, την επαρκή χρηματοδότηση και τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων.

Παρά την αισιοδοξία που αποπνέουν οι ρυθμίσεις, δεν λείπουν οι προκλήσεις. Οι δυσκολίες στην υλοποίηση μεγάλων έργων υποδομής, οι ενδεχόμενες αντιδράσεις από τοπικές κοινωνίες και η ανάγκη εκπαίδευσης του προσωπικού αποτελούν ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν.

Συμπέρασμα

Ο Νόμος 5151/2024 θέτει τα θεμέλια για έναν βιώσιμο τρόπο διαχείρισης αποβλήτων και ενέργειας, ενσωματώνοντας διεθνείς πρακτικές και ευθυγραμμίζοντας τη χώρα με τους ευρωπαϊκούς περιβαλλοντικούς στόχους. Εάν εφαρμοστεί αποτελεσματικά, μπορεί να αποτελέσει ορόσημο για την περιβαλλοντική προστασία και την ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας.

Μάθετε περισσότερα εδώ:

fek pdfΚατεβάστε το αρχείο