Εξαγορά καταπατημένων εκτάσεων

blog header image

«Βροχή» τροπολογιών ετοιμάζεται στη Βουλή από το υπουργείο Οικονομικών αλλά και βουλευτές της συμπολίτευσης και της αντιπολίτευσης την Τετάρτη 22 Φεβρουαρίου 2023, κατά τη συζήτηση και τελική ψήφιση του νομοσχεδίου για την εξαγορά των δημόσιων καταπατημένων εκτάσεων. Μεγάλο πλήθος από τις προτάσεις που κατατέθηκαν στη δημόσια διαβούλευση και αιτιολογημένα απορρίφθηκαν επανέρχονται στη Βουλή και αναμένεται η τελική αντιμετώπιση τους από το υπουργείο Οικονομικών.

Ολοκληρώθηκε και σε δεύτερη ανάγνωση στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, η επεξεργασία τού νομοσχεδίου για την εξαγορά κατεχομένων ακινήτων της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου και την απαλλαγή από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α .περιοχών που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές. Το νομοσχέδιο έγινε δεκτό κατά πλειοψηφία και έχει προγραμματιστεί η συζήτηση και ψήφιση του από την Ολομέλεια. 

Υπέρ της αρχής του τάχθηκε μόνο η ΝΔ ενώ το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και η Ελληνική Λύση επιφυλάχθηκαν για τη συζήτησή του στην Ολομέλεια και το ΚΚΕ μαζί με το ΜεΡΑ25, καταψήφισαν. Σημειώνεται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ απέχει από τις κοινοβουλευτικές ψηφοφορίες.

Ο υφυπουργός Οικονομικών Απόστολος Βεσυρόπουλος διαβεβαίωσε ότι «θα εξεταστούν σοβαρά ρεαλιστικές προτάσεις, που έχουν κατατεθεί από κόμματα και φορείς και θα προχωρήσει σε ορισμένες τροποποιήσεις» αναφέροντας ότι: «με το νομοσχέδιο αυτό, η κυβέρνηση δίνει οριστική και δίκαιη λύση σε ένα υπαρκτό κοινωνικό πρόβλημα που έρχεται από το παρελθόν και αφορά το ιδιοκτησιακό καθεστώς των κατεχομένων δημοσίων και ανταλλάξιμων ακινήτων που διαχειρίζεται το υπουργείο Οικονομικών».

Σημειώνεται ότι το υπουργείο Οικονομικών έχει προαναγγείλει νομοθετική λύση για τις χιλιάδες εκκρεμείς δίκες μεταξύ δημοσίου και ιδιωτών, που μπλοκάρουν την αξιοποίηση ιδιωτικών περιουσιών, τις μεταβιβάσεις και συναλλαγές και δεν επιτρέπουν να ολοκληρωθούν το  Κτηματολόγιο και οι Δασικοί Χάρτες έχει προαναγγείλει   το υπουργείο Οικονομικών ότι θα εισάγει με τροπολογία προσθήκη στο σχέδιο νόμου για την εξαγορά δημόσιων καταπατημένων εκτάσεων.

1.Αιτήματα από βουλευτές συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης 

 Η αντιπολίτευση εξέφρασε επιφυλάξεις ως προς την αποτελεσματικότητά του νομοσχεδίου τονίζοντας την ανάγκη βελτιωτικών αλλαγών. Κατά τις παρεμβάσεις τους, βουλευτές, όχι μόνο από την αντιπολίτευση αλλά και τη συμπολίτευση, υπογράμμισαν την ανάγκη διορθωτικών κινήσεων ώστε να γίνει πιο αποτελεσματικό και κοινωνικά δίκαιο το νομοσχέδιο, όπως είπαν, εστιάζοντας κυρίως στη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής του τόσο για την εξαγορά ακινήτου όσο και για την απαλλαγή από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. περιοχών που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, ώστε να συμπεριληφθούν κατά περίπτωση και άλλες περιοχές.

Πρότειναν ακόμα, τη μείωση του κόστους εξαγοράς του ακινήτου βάσει των σημερινών αντικειμενικών αξιών, και την ένταξη στις ευεργετικές ρυθμίσεις όλων των ιδιοκτητών των οποίων οι αιτήσεις τους εκκρεμούν αλλά και όσων δεν δήλωσαν ως πρώτη κατοικία το ακίνητο τους αλλά αποδεικνύεται από δημόσια έγγραφα.

Σε παρέμβαση της, η γραμματέας της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ, Όλγα Γεροβασίλη, ζήτησε από το υπουργείο Οικονομικών «να λύσει με δίκαιο τρόπο, το τεράστιο πρόβλημα των ιδιοκτητών ακινήτων με μακρόχρονη χρήση στην περιοχή της Άρτας τα οποία ανήκουν στο Ταμείο Εθνικής Άμυνας (Τ.ΕΘ.Α.)», προτείνοντας να διευρυνθεί το πεδίο εφαρμογής τού νόμου και να συμπεριληφθούν και αυτά στο νομοσχέδιο.

Διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής τόσο για την εξαγορά ακινήτου που είναι ιδιοκτησίας του Δημοσίου όσο και για την απαλλαγή από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. και άλλων περιοχών που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές ζήτησε και ο επικεφαλής της ΚΟ του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Μιχάλης Κατρίνης. Όπως είπε, «είναι μια ιστορική ευκαιρία να δοθεί οριστική λύση σε χιλιάδες περιπτώσεις ιδιοκτητών που βρίσκονται εδώ και δεκάδες χρόνια υπό ομηρία σε καθεστώς γκρίζων ζωνών».

2. “Κόπηκαν” στη διαβούλευση και επανέρχονται στη Βουλή

Το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών,  με τίτλο «Ρυθμίσεις για τα κατεχόμενα ακίνητα του Δημοσίου και άλλες διατάξεις» έφτασε στη Βουλή, ενσωματώνοντας ορισμένες αλλά και απορρίπτοντας μεγάλο πλήθος από τις προτάσεις που κατατέθηκαν στη δημόσια διαβούλευση. Πολλές από τις προτάσεις που απορρίφθηκαν στη διαβούλευση επανέρχονται στη συζήτηση της Βουλής και αναμένεται η τελική αντιμετώπιση τους από το υπουργείο Οικονομικών.

Το νομοσχέδιο στην αιτιολογική έκθεση του συνοδεύεται από πλήρες κείμενο αξιολόγησης του μεγάλου πλήθους των προτάσεων, που κατατέθηκαν από φορείς και πολίτες στη διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης και περαιτέρω τεκμηριώνει τους λόγους, τόσο για την υιοθέτηση όσο και την απόρριψη αυτών των προτάσεων.

3. Ποιες προτάσεις έχουν απορριφθεί και γιατί

Αναλυτικά οι προτάσεις πολιτών και φορέων, που δεν ενσωματώθηκαν στο νομοσχέδιο και αντίστοιχα η αιτιολόγηση απόρριψη τους είναι οι εξής:

  • Παλαιός αιγιαλός: «Προτάσεις σχετικά με συγκεκριμένες περιοχές, είναι σαφές ότι τα ακίνητα των περιοχών αυτών εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του νόμου ως παλαιοί αιγιαλοί, οι οποίοι έχουν καταγραφεί πριν την έναρξη ισχύος του ν. 4607/2019 και άρα ανήκουν ως δημόσια κτήματα (ΑΒΚ) στην ιδιωτική περιουσία του δημοσίου και όχι στην κοινή χρήση.  Δεν έγιναν αποδεκτές διότι δεν σχετίζονται με το περιεχόμενο της προτεινόμενης ρύθμισης, η οποία αφορά ακίνητα που ανήκουν στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου και υπάγονται στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Οικονομικών».
  • Ορισμός της κατοχής και του δημοσίου ακινήτου: «Αφορούσαν τον ορισμό της κατοχής και του δημοσίου ακινήτου. Οι προτάσεις  δεν γίνονται δεκτές, διότι το νομοσχέδιο δίνει δυνατότητα εξαγοράς σε όσους όντως φέρονται ως «κύριοι» του ακινήτου και μπορούν να αποδείξουν συνεχή κατοχή με την έννοια που αποδίδεται στο παρόν νομοσχέδιο, για τριάντα έτη με τίτλο ή σαράντα έτη αντίστοιχα, η υιοθέτηση δε μίας ιδιότυπης έννοιας «κατοχής με διάνοια κυρίου» γίνεται αποκλειστικά για τους σκοπούς εφαρμογής του παρόντος νομοσχεδίου, διότι νομή επί δημοσίων ακινήτων, σύμφωνα με τον ορισμό του Αστικού Κώδικα, δεν δύναται να αντιταχθεί έναντι του Δημοσίου (α.ν. 1539/1938)».
  • Οριζόντιες ιδιοκτησίες: «Πρόταση για την προσθήκη στην έννοια του ακινήτου και της περίπτωσης των οριζοντίων ιδιοκτησιών που έχουν συσταθεί νόμιμα σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3741/1929 και των άρθρων 1002 και 1117 Α.Κ. δεν γίνεται αποδεκτή, διότι και οι οριζόντιες ιδιοκτησίες περιλαμβάνονται στον ορισμό του δημοσίου ακινήτου.
  • Άσκηση κατοχής βάσει μισθωτικής σχέσης: «Διατυπώθηκε προβληματισμός ως προς το εάν και η άσκηση κατοχής βάσει μισθωτηρίου με τις ΕΤ.Α.Δ. και Κ.Ε.Δ. αποτελεί κατοχή, ως προϋπόθεση για την εξαγορά, καθώς και σχετικός προβληματισμός ως προς τη διακοπή της κατοχής λόγω έκδοσης πρωτοκόλλου καταβολής αποζημίωσης αυθαίρετης χρήσης (ΠΚΑΑΧ). Ως προς τον πρώτο, τα σχόλια δεν γίνονται δεκτά, διότι η άσκηση κατοχής βάσει μισθωτικής σχέσης δεν λαμβάνει χώρα με διάνοια κυρίου, οπότε δεν αρκεί τέτοιου είδους άσκηση κατοχής για την υπαγωγή στο πεδίο εφαρμογής του νόμου. Ως προς τον δεύτερο, επισημαίνεται ότι η επιβολή ΠΚΑΑΧ δεν αποκλείει τη διάνοια κυρίου, εάν υπάρχουν τίτλοι ή άλλα στοιχεία για την εξαγορά».
  • Εξαγορά μη καταγεγραμμένων ακινήτων: «Πρόταση που διατυπώθηκε για την προσθήκη και των μη καταγεγραμμένων ακινήτων στο πεδίο εφαρμογής του νόμου δεν γίνεται αποδεκτή, ενόψει του ασαφούς ιδιοκτησιακού καθεστώτος των μη καταγεγραμμένων δημοσίων ακινήτων. Αυτά θα μπορούν να συμπεριληφθούν στο πεδίο εφαρμογής εάν γίνει άμεσα η καταγραφή τους από τις κτηματικές υπηρεσίες, εντός του χρονικού πλαισίου ισχύος του νόμου».
  • Απόδειξη κατοχής με δημόσια έγγραφα: «Διατυπώθηκε πρόταση για τη συμπερίληψη στους τίτλους, πέραν της αποδοχής κληρονομίας και άλλων δημοσίων εγγράφων που δέχεται το κτηματολόγιο, πλην όμως δεν γίνεται δεκτή, διότι η περ. α απαιτεί τίτλο (δηλαδή συμβολαιογραφικό έγγραφο, συμπεριλαμβανομένης και της αποδοχής κληρονομίας, ως τέτοιος δε νοείται και το παραχωρητήριο από άλλη δημόσια αρχή). Τα δημόσια αυτά έγγραφα μπορούν να χρησιμοποιηθούν όχι για την απόδειξη της ύπαρξης κατοχής με τίτλο, σύμφωνα με την περ. α της παρ. 1 του άρθρου 3, αλλά ως στοιχεία για την απόδειξη κατοχής σαράντα (40) ετών άνευ τίτλου, σύμφωνα με την περ. β της παρ. 1 του άρθρου 3».
  • Εξαγορά δασικών εκτάσεων: «Διατυπώθηκαν προτάσεις για την αύξηση του ποσοστού της δασικής έκτασης που εξαγοράζεται στο 30% και 40%, αλλά δεν γίνονται αποδεκτές, διότι η λογική της διάταξης είναι η πρόβλεψη εξαγοράς και δασικής έκτασης πολύ μικρής (20%) που αποτελεί θύλακα».
  • Αίτηση στα Δωδεκάνησα: «Ως προς την πρόταση για τον χρόνο υποβολής της αίτησης στα Δωδεκάνησα λόγω ολοκλήρωσης μετάπτωσης των κτηματολογικών γραφείων Ρόδου, Κω, Λέρου στο εθνικό κτηματολόγιο, αυτή δεν γίνεται δεκτή, διότι προβλέπεται η δυνατότητα παράτασης του ενός (1) χρόνου υποβολής της αίτησης με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών».
  • Εξαγορά δημοτικών ακινήτων: «Τα σχόλια σχετικά με την υπαγωγή και δημοτικών ακινήτων στο πεδίο εφαρμογής του νόμου, την εξαγορά στην αξία του ποσοστού συγκυριότητας επί του γεωτεμαχίου, δεδομένου ότι υπάρχουν οριζόντιες ιδιοκτησίες πλέον και ο αιτών έχει ήδη πληρώσει στον εργολάβο την αξία του οικοπέδου, την πρόταση για μικρότερο τίμημα εξαγοράς στις οριζόντιες ιδιοκτησίες, δεν έγιναν αποδεκτά, διότι ο σκοπός της προτεινόμενης ρύθμισης είναι να δύνανται να εξαγορασθούν ακίνητα που διαχειρίζεται το Υπουργείο Οικονομικών και μόνον αυτό, ενώ στόχος του νόμου είναι η δυνατότητα εξαγοράς, υπό αυστηρές προϋποθέσεις που ειδικά στην περίπτωση έλλειψης τίτλων και στην περίπτωση θεμελίωσης χρησικτησίας σαράντα (40) ετών (άρθρο 3 παρ. 1 περ. β’), δικαιολογούν την πρόβλεψη για τον υπολογισμό του τιμήματος εξαγοράς, όπως προβλέπεται, όσο και αν αυτό φαίνεται υψηλό, δεδομένου ότι πρόκειται για εξαγορά δημοσίων ακινήτων».
  • Εξαγορές σε αιγιαλό & παραλία: «Σχόλια ως προς τα ακίνητα στη Δωδεκάνησο που κείνται εντός αιγιαλού – παραλίας δεν γίνονται αποδεκτά, διότι τα ακίνητα αυτά προφανώς εξαιρούνται και δεν συνιστούν δημόσια ακίνητα ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου, όπως οι παλαιοί αιγιαλοί. Επίσης διατυπώθηκαν σχόλια ως προς το ζήτημα της χάραξης γραμμής αιγιαλού – παραλίας, καθώς και την ειδικότερη ρύθμιση του άρθρου 26 του ν. 2971/2001 για το Κτηματολόγιο Δωδεκανήσου, που δεν αφορούν ωστόσο το πεδίο εφαρμογής του παρόντος νομοσχεδίου.
  • Αρχαιολογικοί χώροι: «Διατυπώθηκαν σχόλια ως προς την εξαίρεση των αρχαιολογικών περιοχών, τα οποία δεν γίνονται αποδεκτά διότι άπτονται της αρμοδιότητας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, το οποίο είναι μόνο αρμόδιο για την οριοθέτηση και προστασία των αρχαιολογικών περιοχών και την εξαίρεσή τους από τη διαδικασία εξαγοράς.
  • Ακίνητα ΕΤΑΔ: «Σχόλια σχετικά με τη διαγραφή της πρόβλεψης για την εξαίρεση των ακινήτων που έχουν μεταγραφεί κατά κυριότητα στο όνομα της ΕΤ.Α.Δ. ΑΕ, καθώς και σχόλια σχετικά με πρόβλεψη για αναμεταβίβαση ακινήτου της ΕΤ.Α.Δ. ΑΕ, δεν γίνονται δεκτά, λόγω περιορισμών που θέτει το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο (άρθρο 196 ν. 4389/2016)».
  • Μικρές εκτάσεις: «Σχόλιο ως προς εκτάσεις πολύ μικρού εμβαδού (από 50 έως 300 τ.μ.) οι οποίες χαρακτηρίστηκαν «κοινές» κατά τον Αγροτικό Κώδικα δεν γίνονται δεκτά, διότι τα ακίνητα αυτά δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του νόμου.
  • Βακουφικά κτήματα: «Σχόλια ως προς την εξαίρεση των βακουφικών κτημάτων δεν γίνονται δεκτά, καθώς ο λόγος που εξαιρούνται του πεδίου εφαρμογής τα εν λόγω ακίνητα είναι ότι πολλά από αυτά είναι απαραίτητα για την εξυπηρέτηση κρατικών αναγκών και εμπίπτουν στο πεδίο αρμοδιότητας και άλλων υπουργείων, όπως το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων».
  • Ρυμοτομικό σχέδιο: «Πρόταση για την αλλαγή του ρυμοτομικού σχεδίου για την απόδοση του πραγματικού ακινήτου πριν τμήμα αυτού ρυμοτομηθεί, δεν αποτελεί αντικείμενο του παρόντος νομοσχεδίου, αλλά αρμοδιότητα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας».
  • Μείωση τιμήματος εξαγοράς: «Επί του άρθρου 5, περί προσδιορισμού του τιμήματος εξαγοράς, διατυπώθηκαν σχόλια από είκοσι τρεις συμμετέχοντες, ως προς το ύψος του τιμήματος εξαγοράς και διατυπώθηκαν προτάσεις για την ύπαρξη ευνοϊκότερου τιμήματος εξαγοράς για συγκεκριμένους οικισμούς, πλην όμως δεν έγιναν αποδεκτά, διότι πρόκειται για εξαγορά δημοσίου ακινήτου και θα έπρεπε να τεθεί ένα αντικειμενικό κριτήριο που εκκινεί από το 100% της αντικειμενικής αξίας και μειώνεται σταδιακά βάσει συγκεκριμένων προϋποθέσεων και εκπτώσεων. Στη συντριπτική πλειοψηφία των αιτήσεων εξαγοράς θα υπάρχει μία έκπτωση. Εξάλλου, εάν υπήρχαν ειδικότερες προβλέψεις για συγκεκριμένες περιοχές, ως προς το τίμημα εξαγοράς, τούτο θα δημιουργούσε ανισότητες ανά την επικράτεια».
  • Εκτίμηση της αγοραίας αξίας του ακινήτου:  «Πρόταση για εκτίμηση της αγοραίας αξίας του ακινήτου, ως προς τον προσδιορισμό του τιμήματος εξαγοράς δεν γίνεται αποδεκτή, διότι θα οδηγούσε στην ύπαρξη πολύ υψηλότερου τιμήματος εξαγοράς σε περιοχές, όπου τα ακίνητα έχουν αγοραία αξία που είναι πολύ μεγαλύτερη της αντικειμενικής αξίας.
  • Εκπτώσεις για κοινωφελή ιδρύματα: Σχόλιο σχετικά με την επέκταση της έκπτωσης της περ. α της παρ. 2 του άρθρου 6 (30% για άτομα με αναπηρία) και στα κοινωφελή ιδρύματα δεν γίνεται αποδεκτό, διότι οι εκπτώσεις έχουν κυρίως προσωποπαγή χαρακτήρα και δεν αφορούν νομικά πρόσωπα.
  • Μεγαλύτερες εκπτώσεις στο τίμημα εξαγοράς: Επί του άρθρου 7 διατυπώθηκαν σχόλια σχετικά με το μεγάλο ύψος του τιμήματος εξαγοράς, καθώς και προτάσεις για μεγαλύτερη έκπτωση επ’ αυτού, πλην όμως δεν έγιναν αποδεκτά διότι οι περιπτώσεις του άρθρου 7 υπάγονται στη μεγαλύτερη δυνατή έκπτωση (50%), επί του τιμήματος εξαγοράς.
  • Ταυτότητα κτιρίου και άλλα δικαιολογητικά: «Σχετικά με την υποβολή των δικαιολογητικών (π.χ. εκτίμησης της αγοραίας αξίας του ακινήτου, πιστοποιητικού ηλεκτρονικής ταυτότητας κτιρίου ή αυτοτελούς διηρημένης ιδιοκτησίας του άρθρου 53 του ν. 4495/2017), καθώς και σχετικά με τους τίτλους και την προθεσμία υποβολής της αίτησης εξαγοράς, πλην όμως δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτά, διότι έχουν ήδη τύχει επεξεργασίας και αξιολόγησης κατά την επεξεργασία της εν λόγω ρύθμισης».
  • Εκτίμηση αγοραίας αξίας του ακινήτου: «Επί του άρθρου 9, περί της σύστασης και συγκρότησης της Επιτροπής Εξαγοράς, διατυπώθηκε σχόλιο σχετικά με την προσθήκη στα δικαιολογητικά επικαιροποιημένης εκτίμησης της αγοραίας αξίας του ακινήτου κατά την ημερομηνία επεξεργασίας ή απόφασης για το αίτημα εξαγοράς, πλην όμως δεν γίνεται αποδεκτό, διότι ο υπολογισμός του τιμήματος εξαγοράς θα γίνεται βάσει της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου κατά το άρθρο 5».
  • Υπαγωγή σε ρύθμιση αυθαίρετων: «Επί του άρθρου 10, περί έκδοσης της απόφασης εξαγοράς και καταβολής του τιμήματος εξαγοράς, διατυπώθηκαν σχόλια, τα οποία αφορούσαν προβληματισμό για τη δυνατότητα υπαγωγής σε ρύθμιση αυθαίρετων κατασκευών του ν. 4495/2017 και αδυναμία νομιμοποίησης αυθαιρέτου, ελλείψει τίτλου, καθώς και λόγω της ιδιότητας του δημοσίου ακινήτου. Τα σχετικά σχόλια δεν γίνονται αποδεκτά, διότι ο αιτών θα έχει ωστόσο λάβει πιστοποιητικό αποδοχής της αίτησης εξαγοράς και με το στοιχείο αυτό, που θα συνιστά ένα προσωρινό «τίτλο», πριν την έκδοση της απόφασης εξαγοράς, θα μπορεί, ως φερόμενος ιδιοκτήτης, κατά την έννοια του άρθρου 99 του ν. 4495/2017, να υπαχθεί στις διατάξεις του».
  • Περισσότερες δόσεις: «Διατυπώθηκαν προτάσεις για περισσότερες δόσεις, καθώς και για δυνατότητα υπαγωγής σε ρύθμιση οφειλών των δόσεων του τιμήματος εξαγοράς, οι οποίες όμως δεν γίνονται αποδεκτές, διότι είναι δύσκολη η παρακολούθηση της πορείας κάθε απόφασης εξαγοράς και της σχετικής διαδικασίας καταβολής του τιμήματος εξαγοράς από τις αρμόδιες υπηρεσίες, ενώ η συνεχής απώλεια και επανυπαγωγή σε ρύθμιση οφειλών του τιμήματος εξαγοράς θα αποτελέσει ανασταλτικό παράγοντα για την άμεση είσπραξη δημοσίων εσόδων και την ταχεία εκκαθάριση της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου, τα οποία αποτελούν και στόχους του νόμου».
  • Εκκρεμείς αιτήσεις εξαγοράς:  «Επί του άρθρου 11, περί των εκκρεμών αιτήσεων εξαγοράς, διατυπώθηκαν σχόλια, τα οποία αφορούσαν την πρόβλεψη μεταβατικής περιόδου, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα εξέτασης των αιτήσεων που έχουν κατατεθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου, καθώς και πρόταση για αιτήσεις εξαγοράς πριν την έναρξη ισχύος του Συντάγματος του 1975, πλην όμως τα εν λόγω σχόλια δεν γίνονται αποδεκτά, διότι υπάρχει η βούληση να τεθεί ένα τέλος στο παλαιό καθεστώς αιτήσεων εξαγοράς που δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ και επιπλέον, στη δεύτερη περίπτωση επισημαίνεται ότι, εάν πρόκειται για δασικές εκτάσεις, δεν τίθεται αρμοδιότητα του Υπουργείου Οικονομικών, παρά μόνον για όσες παραδόθηκαν στις Κτηματικές Υπηρεσίες από τα δασαρχεία, ως πρώην δασικές και ευρισκόμενες εντός σχεδίου πόλεως πλέον και για τις οποίες υπάρχει χωριστό άρθρο (άρθρο 15). Σε κάθε περίπτωση, είναι στην κρίση του αιτούντος εάν θέλει να υπαχθεί στο παρόν και εάν μπορεί να αποδείξει τη  
  • Συμψηφισμός προστίμων: «Επί του άρθρου 13, περί των συνεπειών υποβολής της αίτησης εξαγοράς, διατυπώθηκαν σχόλια, τα οποία αφορούν: α) πρόταση με βάση την οποία τα πρόστιμα τα οποία έχουν καταβληθεί να συμψηφίζονται, έως την αξία του τιμήματος εξαγοράς, όπως αυτό διαμορφώνεται με τα άρθρα 5, 6 και 7 του σχεδίου νόμου, και να μην επιστρέφεται μόνο το μέρος των καταβληθέντων προστίμων που υπερβαίνει την αξία του τιμήματος εξαγοράς, β) τον τρόπο γνωστοποίησης της αναστολής λήψης μέτρων κατά του αιτούντος για την προστασία του δημοσίου ακινήτου, προς το ΝΣΚ και την επαναφορά των δικών που έχουν ανασταλεί, τον τρόπο ενημέρωσης του δικαστηρίου λόγω της προκατάθεσης προτάσεων. Τα εν λόγω σχόλια έχουν ήδη τύχει επεξεργασίας και αξιολόγησης κατά την επεξεργασία της εν λόγω ρύθμισης και οι λεπτομέρειες εφαρμογής της διάταξης θα εξειδικευθούν στις εξουσιοδοτικές αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών».
  • Θέματα για μη δασικά ακίνητα εντός σχεδίου πόλεως ή οικισμού: «Επί των διατάξεων του Μέρους Β’ και ειδικότερα επί του άρθρου 15 που αφορά ειδική ρύθμιση για ακίνητα εντός σχεδίου πόλεως ή οικισμού εκτός πεδίου εφαρμογής του ν. 998/1979 και διαχείρισης Υπουργείου Οικονομικών και τα ανταλλάξιμα ακίνητα υποβλήθηκαν σχόλια σχετικά με την εγγραφή στο κτηματολόγιο δυνάμει του ν. 3127/2003, διότι δεν αναφέρεται ο νόμος αυτός, ως αιτία κτήσης στις περιπτώσεις των ακινήτων αυτών. Επίσης, διατυπώθηκε η πρόταση η εν λόγω διάταξη να αφορά όλα τα εντός σχεδίου ακίνητα, καθώς και ακίνητα, τα οποία δεν ήταν καταγεγραμμένα μέχρι την έναρξη ισχύος του άρθρου 4 του ν. 3127/2003, ως δημόσια ακίνητα. Ως προς τα σχόλια αυτά επισημαίνεται ότι ο σκοπός της ρύθμισης δεν είναι να αφορά όλα τα εντός σχεδίου ακίνητα, για τα οποία ήδη το άρθρο 4 του ν. 3127/2003 εφαρμόζεται αυτοτελώς, αλλά μόνο τις ειδικές περιπτώσεις ακινήτων, τα οποία κείνται σε εκτάσεις εντός σχεδίων πόλεως ή οικισμού, πρώην διαχείρισης των δασαρχείων δυνάμει του ν. 998/1979 και τα οποία παραδόθηκαν στο Υπουργείο Οικονομικών, δυνάμει της περ. ζ’ της παρ. 6 του άρθρου 3 του ίδιου νόμου, καθώς και τα ανταλλάξιμα ακίνητα. Επίσης, δεν τίθεται ζήτημα περί καταγεγραμμένου ή μη ακινήτου εν προκειμένω, διότι η ρύθμιση δεν εντάσσεται στο πλαίσιο των ρυθμίσεων περί εξαγοράς, ώστε να γίνεται λόγος για καταγεγραμμένο δημόσιο ακίνητο, κατά τον ορισμό που δίνεται σε αυτό, για την εφαρμογή των άρθρων 1-14 περί εξαγοράς. Η ρύθμιση αφορά γενικώς ακίνητα που διεκδικούνταν από το δημόσιο και εμπίπτουν σε μία από τις δύο κατηγορίες (πρώην δασικά, εντός σχεδίου πόλεως και ανταλλάξιμα ακίνητα) και προβλέπει την απόδοση των ακινήτων αυτών στους κατόχους τους, άνευ καταβολής τιμήματος. Επιπλέον, ως προς την αναφορά του ν. 3127/2003 στις κτηματολογικές εγγραφές ή την αναφορά μόνο της λέξης «χρησικτησία», ως αιτία κτήσης, δεν τίθεται ζήτημα, διότι προκύπτει σε κάθε περίπτωση και από τα υπόλοιπα στοιχεία του κτηματολογίου, ότι η εγγραφή έχει γίνει δυνάμει του ν. 3127/2003».

4. Άλλες προτάσεις που δεν μπαίνουν στο νομοσχέδιο

  • Πρόταση για προσθήκη μεταβατικής διάταξης, σχετικά με την παράταση της προθεσμίας διόρθωσης των αρχικών κτηματολογικών εγγραφών για πέντε (5) έτη σε όλη την επικράτεια.  Δεν γίνεται αποδεκτή διότι το ζήτημα στο οποίο αναφέρεται εμπίπτει στην αρμοδιότητα των Υπουργείων Δικαιοσύνης και Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
  • Πρόταση για προσθήκη εδαφίου σύμφωνα με το οποίο «ακίνητα που υπάγονται στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Οικονομικών και τα οποία εξαγοράστηκαν, εκποιήθηκαν, παραχωρήθηκαν, απαλλοτριώθηκαν αναγκαστικά βάσει των διατάξεων που καταργούνται με το παρόν, εξακολουθούν να διέπονται από τις διατάξεις βάσει των οποίων έλαβε χώρα η εξαγορά, εκποίηση, παραχώρηση και αναγκαστική τους απαλλοτρίωση». Δεν γίνεται αποδεκτή διότι βούληση του νομοθέτη είναι να λήξει οριστικά το προγενέστερο καθεστώς εξαγοράς, προκειμένου να υπάρξει ασφάλεια δικαίου. Είναι γεγονός ότι οι ήδη εκκρεμείς αιτήσεις εξαγοράς, υποβληθείσες σε ανύποπτα- διάσπαρτα χρονικά σημεία, έχουν πλέον χάσει τη δυναμική τους, η δε μη μέχρι σήμερα προσβολή της παράλειψης της διοίκησης να αποφανθεί επ’ αυτών συνιστά οιωνοί εγκατάλειψή τους από τους αιτούντες. Με το σκεπτικό αυτό, δεν εξετάζονται και τίθενται στο αρχείο. Με πρωτοβουλία δε της Διοίκησης όσοι υπέβαλαν αίτηση ενημερώνονται σχετικά και εφόσον πληρούν τις νυν προβλεπόμενες προϋποθέσεις, υποβάλλουν αίτηση εξαγοράς. Γι’ αυτό και κρίνεται σκόπιμη η κατάργηση των διατάξεων περί εξαγοράς των νόμων αυτών. Επί του άρθρου 21 περί της έναρξης ισχύος του νόμου δεν διατυπώθηκε κανένα σχόλιο στη δημόσια διαβούλευση.

5. Κτηματολόγιο Δωδεκανήσου

Τέλος, σημειώνεται από το υπουργείο Οικονομικών ότι: «Επί του άρθρου 17 που αφορά ειδική ρύθμιση για ακίνητα που υπάγονται στο Κτηματολόγιο Δωδεκανήσου, διατυπώθηκαν πενήντα εννέα (59) σχόλια από πενήντα εννέα (59) συμμετέχοντες, πλην όμως δεν έγιναν αποδεκτά διότι: Η πρόταση αφορά τροποποίηση του άρθρου 26 του ν. 2971/2001, περί αιγιαλού και παραλίας, προκειμένου ακίνητα που σήμερα εμπίπτουν σε αιγιαλό και παραλία να μπορούν να μην θεωρούνται ως κείμενα εντός αιγιαλού – παραλίας και κατόπιν να μπορούν να υπαχθούν στις ρυθμίσεις του παρόντος, ως παλαιοί αιγιαλοί (δημόσια κτήματα). Εξάλλου, η ρύθμιση του άρθρου 17 μπορεί να εφαρμοσθεί στα ακίνητα της Δωδεκανήσου εφόσον αυτά συγκεντρώνουν τις σχετικές προϋποθέσεις.

Αξιοσημείωτο είναι ότι όπως σημειώνει το υπουργείο Οικονομικών: «Η σκοπιμότητα αναμόρφωσης του άρθρου 26 του ν. 2971/2001 θα εξεταστεί στο πλαίσιο της αναμόρφωσης του ν. 2971/2001 μεταγενέστερα. Ακίνητα εντός ζώνης αιγιαλού – παραλίας εξαιρούνται σύμφωνα με το άρθρο 4 ούτως ή άλλως. Για την επίλυση του θέματος που έχει ανακύψει προτείνεται η δυνατότητα παράτασης της ισχύος του νόμου αυτού, με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, για χρονικό διάστημα πέραν των δύο (2) ετών, κατ’ εξαίρεση και ειδικά για την περίπτωση των ακινήτων που υπάγονται στο Κτηματολόγιο Δωδεκανήσου και σε κάθε περίπτωση μέχρι την ολοκλήρωση του σταδίου της μετάπτωσης από τον Κτηματολογικό Κανονισμό Δωδεκανήσου στο Εθνικό Κτηματολόγιο».